Wirtualne maszyny

Wprowadzenie

Niniejszy przewodnik prowadzi krok po kroku przez proces utworzenia wirtualnej maszyny w środowisku Proxmox, z instalacją systemu Debian 13, wstępną konfiguracją oraz logowaniem przez klucze SSH. Instrukcja została napisana w prostym, technicznym stylu i zawiera gotowe polecenia do skopiowania.

Wymagania wstępne

· Działająca instalacja Proxmox VE z dostępem do panelu WWW.

· Dostęp do Internetu po stronie serwera (pobieranie obrazu ISO i aktualizacje).

· Konto z uprawnieniami do tworzenia maszyn wirtualnych w Proxmox.

· Przeglądarka internetowa po stronie użytkownika.

A. Przygotowanie obrazu ISO Debiana

1. W panelu po lewej wybierz „local (pve)”.

2. Przejdź do zakładki „ISO Images” (Obrazy ISO).

3. Kliknij „Download from URL” (Pobierz z adresu URL), wklej link do obrazu ISO Debiana 13 i wybierz „Query URL”/„Analizuj URL”, a następnie „Download”.

4. Alternatywnie: użyj „Upload”, aby wgrać wcześniej pobrany plik ISO z komputera.

5. Po zakończeniu pobierania/wgrywania obraz ISO pojawi się na liście.

B. Tworzenie maszyny wirtualnej w Proxmox

6. Kliknij „Create VM” (Utwórz VM) w prawym górnym rogu.

7. Zakładka „General”: w polu „Name” wpisz nazwę maszyny, np. „Serwery-w-szafie”. Jeśli pojawi się komunikat o niedozwolonych znakach, popraw nazwę.

8. Zakładka „OS”: wybierz „Use ISO image” i wskaż pobrany obraz Debiana 13.

9. Zakładka „System”: zaznacz „QEMU Agent” (ułatwia integrację host–gość).

10. Zakładka „Hard Disk”: pozostaw domyślny jeden dysk lub dostosuj pojemność oraz typ magazynu.

11. Zakładka „CPU”: wybierz liczbę rdzeni (zależnie od potrzeb).

12. Zakładka „Memory”: ustaw ilość pamięci RAM (np. 2048–4096 MB dla lekkich zastosowań).

13. Zakładka „Network”: zwykle pozostaw domyślne ustawienia (virtio, bridge).

14. Sprawdź podsumowanie i kliknij „Finish”, aby utworzyć VM.

C. Instalacja Debiana 13

15. Wybierz nowo utworzoną VM na liście po lewej, przejdź do „Console” i kliknij „Start now”.

17. Ustaw język systemu (Polski), lokalizację i układ klawiatury.

18. Podaj nazwę hosta (np. tutorial) i pozostaw pole domeny puste (o ile nie korzystasz z własnej domeny).

19. Ustaw hasło dla użytkownika root.

20. Utwórz konto zwykłego użytkownika (nazwa i hasło).

21. Partycjonowanie: wybierz „Guided – use entire disk” (cały dysk) → „All files in one partition” (wszystko na jednej partycji) → „Finish partitioning and write changes to disk”.

22. Gdy instalator zapyta o dodatkowe obrazy ISO – wybierz „Nie”.

23. Wybierz serwer lustrzany Debiana (mirror), aby pobrać aktualizacje.

24. Opcjonalnie: zgoda na wysyłanie anonimowych danych (Popularity Contest).

25. Wybór oprogramowania: zaznacz środowisko GNOME (opcjonalnie) oraz „SSH server”.

26. Instalacja rozruchu: wybierz dysk do instalacji GRUB i zakończ instalację.

Po restarcie, w Proxmox odłącz obraz ISO: „Hardware” → „CD/DVD Drive” → „Edit” → „Do not use any media”. Następnie ponownie uruchom maszynę.

D. Czynności po instalacji

Zaloguj się do systemu (przez konsolę Proxmox lub SSH, jeśli już działa).

27. 1) Przejście na konto administratora (root):

su -

28. 2) Wyłączenie repozytorium CD-ROM (jeśli wpis istnieje):

Szybka metoda przez wbudowany edytor źródeł APT:

apt edit-sources

Wybierz edytor „nano”, a następnie w liniach zaczynających się od „deb cdrom:” wstaw na początku znak „#”. Zapisz (Ctrl+O), wyjdź (Ctrl+X).

29. 3) Aktualizacja systemu:

apt update && apt upgrade -y

Polecenie „apt update” odświeża listę dostępnych pakietów (można to porównać do sprawdzenia oferty sklepu), a „apt upgrade” instaluje faktyczne aktualizacje (wybór produktów). Przełącznik „-y” automatycznie potwierdza instalację.

30. 4) Instalacja i włączenie agenta QEMU (zalecane):

apt install -y qemu-guest-agent
systemctl enable --now qemu-guest-agent

31. 5) Nadanie uprawnień sudo użytkownikowi:

apt install -y sudo
usermod -aG sudo NAZWA_UŻYTKOWNIKA
id
groups

Po wykonaniu powyższych poleceń wyloguj i zaloguj się ponownie, aby odświeżyć grupy. Wynik polecenia „groups” powinien zawierać „sudo”.

E. Konfiguracja SSH i sieci

Jeśli podczas instalacji zaznaczono „SSH server”, usługa powinna być aktywna. Dla pewności:

systemctl status ssh
systemctl enable --now ssh

Opcjonalnie włącz zaporę UFW i otwórz port SSH:

apt install -y ufw
ufw allow OpenSSH
ufw enable

F. Tworzenie i dodawanie klucza SSH (Windows PowerShell)

Aby logować się bez hasła, utwórz parę kluczy SSH na komputerze z Windows. Otwórz PowerShell jako administrator:

32. 1) Generowanie klucza:

ssh-keygen -t ed25519 -C "mój-debian"

Pozostaw domyślną lokalizację (Enter). Opcjonalnie ustaw hasło do klucza.

33. 2) Wyświetlenie klucza publicznego:

type $env:USERPROFILE\.ssh\id_ed25519.pub

34. 3) Skopiowanie klucza na serwer Debian:

Metoda A – ręczna (z hasłem, jednorazowo):

ssh NAZWA_UŻYTKOWNIKA@ADRES_IP
mkdir -p ~/.ssh && chmod 700 ~/.ssh
echo "WSTAW_TUTAJ_KLUCZ_PUBLICZNY" >> ~/.ssh/authorized_keys
chmod 600 ~/.ssh/authorized_keys
exit

Metoda B – jeśli masz narzędzie ssh-copy-id (np. z Git for Windows lub z systemu Linux/Mac):

ssh-copy-id -i ~/.ssh/id_ed25519.pub NAZWA_UŻYTKOWNIKA@ADRES_IP

35. 4) Test logowania kluczem:

ssh -i $env:USERPROFILE\.ssh\id_ed25519 NAZWA_UŻYTKOWNIKA@ADRES_IP

Opcjonalnie – wyłączenie logowania hasłem (twarde utwardzenie):

sudo mkdir -p /etc/ssh/sshd_config.d
sudo nano /etc/ssh/sshd_config.d/99-hardening.conf

W pliku wstaw linie:

PasswordAuthentication no
PermitRootLogin prohibit-password

sudo systemctl restart ssh

G. Najczęstsze problemy i szybkie rozwiązania

· Brak połączenia z Internetem w instalatorze: sprawdź mostek sieciowy (bridge) w ustawieniach VM i konfigurację sieci hosta.

· Błąd repozytorium CD-ROM przy aktualizacji: skomentuj linie „deb cdrom:” w „apt edit-sources” lub w pliku /etc/apt/sources.list.

· QEMU Agent nie działa: upewnij się, że pakiet jest zainstalowany i usługa włączona (systemctl status qemu-guest-agent).

· Brak grupy sudo po dodaniu użytkownika: wyloguj i zaloguj się ponownie, potem sprawdź „groups”.

· Problemy z kluczem SSH: dopilnuj prawidłowych uprawnień katalogu ~/.ssh (700) i pliku authorized_keys (600).

Zakończenie

Maszyna wirtualna z Debianem 13 została utworzona i wstępnie skonfigurowana. W razie potrzeby możesz modyfikować liczbę rdzeni, pamięć, rozmiar dysku oraz dodawać kolejne urządzenia w ustawieniach VM w Proxmox. Zaleca się regularne aktualizacje systemu oraz wykonywanie kopii zapasowych.